W dniu 4 listopada br. w siedzibie Federacji Gospodarki Żywnościowej RP, przedstawiciele branży spożywczej spotkali się z posłem Jarosławem Kalinowskim, aby przedyskutować regulacje i skutki wprowadzanych programów ze strategii „Od pola do stołu”, Zielonego Ładu i innych wyzwań, które stoją przed branżą spożywczą. Niezmiennie nad tą gałęzią gospodarki ciąży odpowiedzialność zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego niemal 500 milionom obywateli Unii Europejskiej. Jednakże Wspólna Polityka Rolna to nie tylko wysokie wsparcie finansowe, ale także duże wymagania i zmieniające się restrykcje. 
W ostatnim czasie w Parlamencie Europejskim trwały prace nad kolejna reformą WPR, czyli strategią „Od pola do stołu”, która według przeprowadzonych analiz może spowodować niestety obniżenie produkcji rolnej o nawet 30%. Zarówno dla branży, jak i dla konsumentów byłaby to katastrofa. Bardzo trudno będzie zweryfikować np. przestrzeganie wyśrubowanych norm europejskich przez importowane produkty. Nie będziemy mieć pewności w jakich warunkach została wyprodukowana, czy na pewno jest bezpieczna dla konsumenta.
 
Nowa Wspólna Polityka Rolna ma być jeszcze bardziej przyjazna środowisku i przyczyniać się do ochrony klimatu. Używanie pestycydów ma zostać ograniczone o 30% do 2030 r. Według reformy WPR płatności bezpośrednie mają zostać obniżone o ok. 25%, a w zamian rolnicy mają rozpocząć wdrażanie specjalnych praktyk, sprzyjających środowisku, tzw. ekoschemtów, za które mają być dodatkowo nagradzani. Uprawiający ziemię będzie mógł wnioskować jedynie o dodatkowe wsparcie na obszary, których jest właścicielem. Natomiast właściciel, który dzierżawi ziemię oraz pobiera dopłaty bezpośrednie, nie skorzysta z dopłat do ekoschematów, ponieważ nie prowadzi tam działalności rolniczej, ani ekologicznych praktyk. W rezultacie obaj na tym stracą. Dlatego też poseł Jarosław Kalinowski zabiegał w” o zapis, który zobliguje każdy kraj członkowski do wypracowania swojej definicji aktywnego rolnika, odpowiadającej specyfice rolnictwa w danym państwie. Niestety według analizy struktury własności ziemi rolnej w Polsce, opublikowanej w raporcie PAN „Polska wieś 2020” aż 80% pobierających dopłaty bezpośrednie nie prowadzi działalności rolniczej. Dopóty taka regulacja nie zostanie wypracowana, dopóki rzeczywisty producent żywności nie będzie właściwie wspierany, tak jak zakłada to WPR. Chodzi o to, żeby subwencję otrzymał ten, kto zapewnia obywatelom Unii zdrową i bezpieczną żywność we właściwej cenie, kto orze, sieje i hoduje, a dodatkowo przyczynia się do ochrony środowiska. Artykuł dotyczący budowania definicji aktywnego rolnika zawiera opis, jakie punkty powinna taka definicja zawierać. 

Wszystkie nowe działania proekologiczne zawarte w reformie WPR mają związek z Zielonym Ładem, czyli nową europejską strategią, która ma za zadania przekształcić Europę nowoczesną, niskoemisyjną gospodarkę. Politycy i urzędnicy europejscy jako priorytet stawiają walkę ze zmianami klimatycznymi i podejmują konkretne działania. Rolnikom i branży spożywczej nie będzie łatwo, gdyż pojawiają się ciągle co raz nowsze propozycje, zakładające co raz bardziej ekologiczne zmiany, dotyczące rolnictwa jako jednego z większych emitentów CO2, jak np. ograniczenie produkcji mięsa, jego wysokie opodatkowanie, bądź całkowite wyeliminowanie (sic!).

W kontekście przyszłego budżetu 2022-2027 polski rząd wywalczył przesunięcie środków z drugiego do pierwszego filaru, w obawie przed spadkiem wysokości dopłat. Niestety polityczna decyzja nie przyczyni się do rozwoju polskiego rolnictwa. Przy obecnych regulacjach i niechęci administracji do zmiany stanu rzeczy z dopłat bezpośrednich korzystają właściciele ziemi, a nie ci, którzy ją uprawiają. Jest to marnowanie kapitału przeznaczonego na rozwój i strata całej branży rolno - spożywczej. Niestety mniejszy budżet zaplanowany jest także na II filar. Oznacza to, że będzie mniej pieniędzy na programy modernizacji gospodarstw, czyli tych pieniędzy, z których najbardziej korzystali aktywni rolnicy, inwestujący i rozwijający swoje gospodarstwa. Po podsumowaniu przesunięć do I filaru, w II pozostanie ok. 40% obecnego budżetu.

W dyskusji uczestniczyli: Małgorzta Bojańczyk ( Rolnictwo Zrównoważone ASAP), Adam Stępień (PSPO), Waldemar Broś (KZSp.Ml.), Marcin Mucha(PSOR), Dariusz Goszczyński(KRD),Marek Przeździak(POLBISKO), Jerzy Wierzbicki(PZPBM).

Warszawa2021.11.19.