INFORMACJA
ze spotkania z członkami Prezydium Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniu 26.04.2024 r.

Prezydium Komisji reprezentowali posłowie: Głowski Piotr, Gwiazdowski Kazimierz, Telus Robert i Kazimierz Plocke, który przewodniczył spotkaniu.
Federację reprezentowali: wiceprezes zarządu Marek Przeździak, Marcin Mucha (PSOR), Witold Boguta (KZGr.PO i W); Dorota Grabarczyk (PFPB i PM), Maciej Spychała (St.BGU) oraz Andrzej Kuczyński.
Spotkanie pozwoliło wskazać zagadnienia nurtujące sektor z sugestią  objęcia działaniami Komisji.  

•  Marek Przeździak podziękował członkom Komisji za zorganizowanie spotkania. W imieniu FGŻ przedstawił kilka kluczowych tematów:

1.    Postulował zniesienia zakazu importu pasz genetycznie modyfikowanych. Zakaz ten wprowadzono niemal 20 lat temu i do tej pory nie przedstawiono żadnych dowodów naukowych o ich szkodliwości. Przez cały ten czas pasze były importowane na podstawie kolejnych nowelizacji prawa paszowego. Najwyższy czas zmienić tą sytuację.
2.    Polska powinna poprzeć wprowadzenie regulacji dot. Nowych technik Genomowych. Brak regulacji powoduje zamknięcie dostępu naszym rolnikom do nowoczesnych technologii ale również powoduje, że tracimy możliwość pozyskiwania surowców wysokiej jakości oraz pogarszamy konkurencyjności w porównaniu do krajów z poza UE.
3.    Potrzebę rewizji Zielonego Ładu szczególnie w zakresie UEDD, regulacji dot. wylesiania jak też pracy przymusowej. Regulacje te spowodują ogromne utrudnienia w zaopatrzeniu w surowce z poza Unii jak również spowoduje znaczący wzrost kosztów produkcji
4.    Ponowił  postulat FGŻ w sprawie konsolidacji służ kontrolnych nad bezpieczeństwem żywności  jak i uzasadnił potrzebę powołania departamentu żywności w MR, co  zapowiedział  Minister  pan  Czesław Siekierski

• Marcin Mucha - Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roslin: 

5.    Spytał czy KRRW otrzymała już propozycje priorytetów branżowych Prezydencji PL lub czy ewentualnie sama przewiduje przygotować taki wkład. Przedstawiciele KRRW poinformowali, że MRRW nie przesłało jeszcze propozycji do Komisji, natomiast KRRW jest włączona w cały proces (Przewodniczący Plocke zasugerował, że dla niego takim tematem byłyby NGTs).
6.    Zwrócił uwagę na świeżo przyjęte przepisy unijnego rozporządzenia PPWR które, podobnie jak konieczność wdrożenia ROP, będą miał duży wpływ na funkcjonowanie branży rolno-spożywczej i powinny być ze sobą skoordynowane. Oba tematy są w gestii Ministerstwa Klimatu, ale ważne aby KRRW była również w nie zaangażowana. Zaznaczył gotowość FGŻ  RP do merytorycznego wsparcia w temacie. Pojawił się luźny pomysł zwołania wspólnego posiedzenia Komisji Rolnictwa oraz Komisji Środowiska, aby przedyskutować tematy związane z nowymi regulacjami odpadowymi (pomysł bardzo dobry, warto go przypominać przy każdej okazji). 
7.    Podkreślił, że jeśli chodzi o EZŁ to co prawda KE wycofała się formalnie z projektu rozporządzenia w sprawie redukcji śor, to należy mieć na uwadze również toczące się niezależnie, ciągle postępujące procesy wycofywania SA w oparciu o bardzo rygorystyczne kryteria, co może powodować poważne komplikacje dla polskiego rolnictwa i wskazane jest wsparcie dla MRRW w tym zakresie (jeden z uczestników spotkania podał za przykład proces odnowienia kaptanu).

• Dorota Grabarczyk – Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka  zwróciła uwagę na problemy dotyczące rynku mleka:

8.    Przepisy na wzór ustawy hiszpańskiej – Komisarz Wojciechowski na jednej z Komisji Rolnictwa   i Rozwoju Wsi poinformował uczestników, że na szczeblu unijnym chce wprowadzić przepisy na wzór ustawy hiszpańskiej (sprzedaż płodów rolnych nie może być po cenie niższej niż koszty produkcji). Obawiamy się, że w naszych polskich realiach, gdzie mamy tak bardzo rozdrobniona produkcję, koszty produkcji mleka są bardzo rozbieżne w zależności od skali produkcji oraz to, że niewielu producentów prowadzi rachunkowość niestety nie będą skuteczne. Koncentracja produkcji mleka już jest odnotowywana od wielu lat, wprowadzenie takich przepisów przyspieszy wypieranie małych gospodarstw z rynku, bardziej konkurencyjni mogą okazać się również producenci zagraniczni, gdzie koszty produkcji są niższe niż u nas np. Ukraina. Takie same obawy ma również Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Oczywiście zgadzamy się, że należy wprowadzić mechanizmy poprawiające opłacalność produkcji. Prace nad takimi przepisami powinny być bardzo dokładne i szczegółowe, uwzględniające uwarunkowania naszych gospodarstw. 
9.    Fundusz Ochrony Rolnictwa – nadal uważamy, że branża mleczarska jest jednym z największych płatników Funduszu, jednak w najmniejszym stopniu będzie mogła z tych środków skorzystać. 
10.    Przepisy dotyczące opakowań z recyklingu i system kaucyjny – uważamy, że branża mleczarska powinna być wyłączona z tych przepisów. Komisja Europejska nie narzuca włączenie branży w te  przepisy, nawet to odradza. Zbieranie opakować po napojach mlecznych wiąże się z dużymi kosztami.  Mleko jest specyficznym produktem, w którym cały czas zachodzą procesy mikrobiologiczne, fermentacyjne.  

• Maciej Spychała ze Stowarzyszenia Branży Grzybów Uprawnych omówił zagadnienia nurtujące upraw grzybów – pieczarek, zwracając uwagę na:

11.    Polska jest największym producentem pieczarek w Europie. Jedna trzecia tych grzybów na europejskich stołach pochodzi z Polski, rocznie produkujemy ponad 300 000 ton,     z czego około 70% jest eksportowana.   
12.    Obecnie obserwujemy znaczący spadek popytu w całej Europie, co negatywnie odbija się na kondycji polskiego pieczarkarstwa. Cała branża tnie koszty, aby niższą ceną zachęcić konsumentów do większych zakupów, jednak obserwują, że sieci handlowe, będące ostatnim ogniwem łańcucha nie obniżają cen na półkach sklepowych. Pieniądze, które mogłyby pomagać w utrzymaniu silnej pozycji polskiej branży zostają w rękach pośredników i sieci handlowych.   
13.     Proponowane w Europie ograniczenia w eksploatacji torfowisk stanowią duże zagrożenie dla sektora. Poza podłożem do uprawy, torf jest drugim kluczowym surowcem niezbędnym do utrzymania wysokiej efektywności produkcji. W wielu krajach trwają badania nad zamiennikami, ale dotychczas nie zaproponowano oficjalnie żadnego zamiennika pozwalającego zachować obecną jakość i wysokość plonów. Do czasu opracowania/znalezienia ekonomicznie opłacalnych zamienników, branży zależy na utrzymaniu torfowego status quo. 
14.    Powyższe podgrzewa brak jednolitych interpretacji przepisów dotyczących podłoża popieczarkowego - po zakończonej uprawie. Jest to ostatni etap problemów, które dotyka procesu  produkcji. Jeżeli z tego podłoża, jako biomasy, korzystają rolnicy i sadownicy, to obieg się domyka i stanowi bardzo dobry przykład wykorzystania  wartościowej i poszukiwanej masy nawozowej  w obiegu zamkniętym/ zrównoważonym. Niestety błędne interpretacje zarówno WIOŚ-ów i weterynarii klasyfikują  podłoże popieczarkowe jako odpad utrudniają jego wykorzystanie uprawach rolniczych. Podłoże popieczarkowe jak wykazują badania naukowe i sami rolnicy/sadownicy jest świetnym sposobem na poprawę jakości gleby. 

• Witold Boguta – Krajowy Związek grup Producentów Owoców i Warzyw: 

15.    Problemem polskich rolników jest brak właściwego zorganizowania, które ma miejsce w państwach Europy Zachodniej. Pogarsza to możliwości konkurowania z rolnikami       z tych państw, ale też jest szczególnie ważne w kontekście konieczności konkurowania z rolnictwem ukraińskim. W sektorze ogrodniczym to zorganizowanie jest też bardzo ważne z tego powodu, że tylko uznane organizacje realizujące programy operacyjne mogą korzystać z unijnej pomocy – tzw. interwencji sektorowej. Pomoc ta służy finansowaniu działań inwestycyjnych i nie inwestycyjnych w samej organizacji, jak i w gospodarstwach członków. Nie korzystanie z niej powoduje, że faktycznie cofamy się wobec naszych kolegów z Zachodu. Polskie organizacji mają problemy z realizacja programów operacyjnych powodowane przez administrację – ARiMR. – Trzeba pilnie to zmienić.
16.    Nasze rolnictwo, poszczególne branże (poza sektorem wołowiny) nie mają wypracowanej strategii rozwoju. W ogrodnictwie od prawie trzech lat podejmujemy prace, które mają doprowadzić do współpracy ok. 20 organizacji branżowych działających w sektorze, a następnie do wypracowania strategii rozwoju. Najdalej zaawansowane są prace w branży jagodowej oraz w odniesieniu do jabłek. Trudność jaka występuje u nas polega na tym, że w sektorze ogrodniczym mamy uprawianych kilkadziesiąt gatunków, często wymagających odrębnego podejścia. Potrzebna jest współpraca zarówno z politykami jak i administracją nad wypracowaniem rozwiązań strategicznych.
17.    Poruszony już temat wycofywania substancji czynnych służących ochronie roślin. Sadownicy z niecierpliwością oczekują na informacje co stanie się z kaptanem. Przy pomocy też substancji czynnej chronionych jest ponad 90% sadów w Europie. Stanowisko COPA-COGECA zdecydowanie idzie w kierunku, aby rejestrację tej substancji przedłużyć na kolejnych 10 lat.
18.    Za każdym razem, kiedy problem ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa stawał się aktualny, Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw przesyłał do Ministerstwa swoje stanowisko. Zwracaliśmy uwagę na fakt, że utworzony fundusz będzie zachęcał niektóre firmy do nieuczciwych zachowań na rynku kosztem tych uczciwych, a także na fakt, że uznane organizacje producentów owoców i warzyw i ich zrzeszenia, grupy producentów rolnych i ich związki oraz spółdzielnie rolników powinny być traktowane jak producenci. Nie znajdowało to zrozumienia. Przy obowiązujących przepisach ani producent będący członkiem grupy/organizacji, ani ta grupa/organizacja nie otrzyma rekompensaty za brak zapłaty przez odbiorcę. Cieszę się, że obecnie zauważono ten problem.
19.    Tzw. „ustawa hiszpańska” budzi wiele nadziei i emocji. Hiszpańskie organizacje naszego sektora, z którymi współpracujemy, przestrzegają przed przyjmowanie przepisów w tym kształcie, w jakim przyjęto je u nich. Trzeba wyciągnąć wnioski z ich doświadczeń, żeby nie zrobić więcej szkody niż pożytku. Oczywiście najlepszym rozwiązaniem byłoby przyjęcie takiego prawa na szczeblu UE.   

Opracował Andrzej Kuczyński